Müasir uşaqlar informasiya əsrinin bir məhsulu olaraq, cəmiyyətin inkişafı ilə birgə dəyişən dinamikalarla yetişirlər. Bu uşaqların portretini çəkən təcrübəli müəllimlərin fikirləri müxtəlif müsbət və neqativ cəhətləri əhatə edir.
Müsbət Xüsusiyyətlər
- İnkişaf etmiş: Uşaqlar müasir dünyada daha çox məlumat əldə edərək, daha geniş bir baxış açısına sahib olurlar.
- Hər şeylə maraqlanan: Müxtəlif mövzulara qarşı maraq göstərir, suallar verir.
- Ağıllı və bilikli: Müxtəlif sahələrdə bilgi sahibidir, cəmiyyətin aktualları ilə tanışdır.
- Azad və sərbəst: Fikir müstəqilliyi və ifadə azadlığına sahibdirlər.
Neqativ Xüsusiyyətlər
İmpulsiv: Qısa müddətli hiss və duyğulara reaksiya
bilən və stresə qarşı həssas olan bir nəsil yetişir.
Müasir uşaqların davranışları, onları yetişdirən mühitin təsiri altında formalaşır. Televiziya izləmələri və rəqəmsal oyunlar onların nitq inkişafına və sosial ünsiyyət bacarıqlarına mənfi təsir edə bilər. Məsələn, E.O. Smirnova, müasir uşaqların 93%-nin həftədə 28 saat televiziya izlədiyini bildirir. Bu, “Ekran uşaqları” nəslinin böyüdüyünü göstərir.
Televiziyanın Təsiri
- Nitq İnkişafı: Televiziyanın uşaqların nitqinə olan mənfi təsiri, onların söhbət qabiliyyətindəki ləngimələrə səbəb olur. Uşaqlar ekrandan gələn nitqi, öz nitqləri ilə müqayisədə tanımır, bu da onların sosial münasibətlərində problemlərə yol açır.
- Kreativlik: Uşaqların yaradıcılığı və təxəyyülü kəskin şəkildə azalır. Onlar yeni oyunlar yaratmaq, nağıllar düzəltmək istəyi göstərmirlər. Bunun nəticəsində, uşaqların düşüncə və yaradıcılıq qabiliyyətləri zayıflayır.
Sosial Ünsiyyət
- Ünsiyyət Problemləri: Müasir uşaqlar bir-biri ilə ünsiyyət qurmaqda maraqsızlaşır, onlara müzakirə edəcək və ya mübahisə edəcək mövzular tapmaq çətinləşir. Daha çox passiv əyləncələr axtarırlar.
- Sosial Bacarıqlar: Uşaqlar, yaşıdları ilə əlaqələrini dərinləşdirə bilmir, belə ki, münasibətləri səthi və formal bir hala çevrilir.
Rəqəmsal Bacarıqlar
Eyni zamanda, müasir uşaqlar texniki cəhətdən “fərasətlidirlər”, yəni televizorlar, kompüterlər və oyun konsolları ilə asanlıqla işləyə bilirlər. Bu, onların yaşadığı mühitdəki rəqəmsal bacarıqları artırır, lakin bu, eyni zamanda onların təbiətlə və canlılarla olan əlaqələrini zəiflədir.
Ümumi Nəticə
Müasir uşaqların yetişməsi üçün iki əsas meyar var: tərbiyə və təhsil. Uşaqların özlərinə inamlı, qətiyyətli və əzmkar olmaları, onlara doğru təhsil verildikdə mümkündür. Uşaq tərbiyəsi və təhsili, onları yaradıcı, sosial və sağlam düşüncəli fərdlər kimi inkişaf etdirmək üçün əhəmiyyətlidir.
Müasir uşaqların psixoloji və sosial sağlamlığı üçün təbiətə, oyun fəaliyyətinə, yaradıcı fəaliyyətlərə, eyni zamanda ünsiyyət və empatiya bacarıqlarına diqqət yetirmək olduqca vacibdir. Beləliklə, yalnız ekranların arxasında deyil, real dünyada da onların fəallığı artırılmalıdır. Uşaqların emosional ehtiyaclarının qarşılanması və düzgün sosial münasibətlərin inkişaf etdirilməsi, sağlam bir gələcəyin təmin edilməsi üçün əhəmiyyətlidir.
Sərt və aqressiv: Televiziya və rəqəmsal mədəniyyətin təsiri ilə daha sərt və aqressiv davranışlar sərgiləyə bilirlər.