Uşaqlarda Qorxu: Səbəblər, Növlər və Həll Yolları

Qorxu Nədir? 😱

Qorxu, təhlükəli amillərin təsiri ilə yaranan və özünüqoruma instinktinə əsaslanan təbii bir reaksiyadır. Uşaqlarda qorxu isə adətən birbaşa təhlükə ilə bağlı olmur. Bu qorxular çox vaxt ailədən alınan məlumatlarla və uşaqların təsəvvüründə canlandırdığı obrazlarla əlaqəlidir 🌌.

Uşaqlıq Qorxularının Səbəbləri 🧸

1. Travmatik Təcrübələr: Məsələn, bir uşağı it dişləyibsə 🐕, gələcəkdə itlərdən qorxması mümkündür. Valideynlər uşaqları qorxutmaq üçün “canavar” obrazından istifadə edirsə, uşaq qaranlıqda qalmaqdan qorxa bilər 🌑.
2. Həddindən Artıq Qayğı və Təzyiq: Bəzən valideynlər uşaqlarına həddən artıq nəzarət edir və onları hər an təhlükə gözlədiyini deyirlər. Bu isə uşaqlarda özünə inamsızlıq və qorxu yaradır 🌍.
3. Qayğının Az Olması: Uşaqlar valideynlərin az ünsiyyət qurduğu mühitdə tək qaldıqlarını hiss edir və bu boşluğu kompüter oyunları və ya televizorla doldurmağa çalışır 🎮.
4. Ailə İçində Aqressiv Münasibət: Ailədə hər hansı bir valideyn aqressiv davranırsa, uşaqda qorxu hissi yaranması qaçılmazdır 👥.

Uşaq Qorxuları Növləri 🔍

• Obsessiv Qorxular: Uşaq müəyyən şəraitlərdə, məsələn, yüksəklikdən və ya geniş kütlədən qorxa bilər 🏔️.
• Sayrışan Qorxular: Uşaq bəzi adi şeylərdən, məsələn, oyuncaq və ya paltardan səbəbsiz qorxarsa, bu qorxu psixoloji bir problemin əlaməti ola bilər 🎭.
• Yüksək Əhəmiyətli Qorxular: Bu qorxular, uşağın xəyali varlıqlardan qorxması ilə bağlıdır, məsələn, qaranlıqda “əcaib məxluqlar” olduğunu düşünməsi 🦸‍♀️.

Yaşla Əlaqəli Qorxular 📅

Psixoloqlar müəyyən yaş dövrlərinə uyğun qorxuların təbii olduğunu qeyd edirlər:

• 0-6 ay: Ananın olmaması, qəfil hərəkətlər və yüksək səslər.
• 1-2 yaş: Yüksək səslər, yad insanlar, və s.
• 3-5 yaş: Ölüm, xəstəliklər və təbii fəlakətlər 🌊.
• 6-7 yaş: Məktəblə bağlı qorxular, tənhalıq və zorakılıq 📚.

Uşağa Necə Kömək Edə Bilərik? 💡

Aradan qaldırılmayan qorxular, sosial uyğunlaşma, aqressivlik və nevroz kimi problemlərə səbəb ola bilər. Aşağıda valideynlərin tətbiq edə biləcəyi üsullar verilmişdir:

• Qorxularını Sakitcə Müzakirə Edin 🗣️: Uşağa qorxusu barədə yumşaq və anlayışlı yanaşın.
• Birlikdə Qorxu Haqqında Nağıl Yazın 📖: Qəhrəmanın qorxuya qalib gəldiyi hekayə uşaq üçün güclü bir təlqin yarada bilər.
• Qorxunun Rəsm Çəkilməsi 🎨: Bu üsul qorxunun simvollarını vizuallaşdırmağa və onları mənimsəməyə kömək edir.
• Psixoloq Dəstəyi 👩‍⚕️: Bütün bu üsullar nəticə vermirsə, mütəxəssislə məsləhətləşmək uşağın psixoloji sağlamlığı üçün çox önəmlidir.