Uşaqlarda qısqanclıq, onların emosional inkişafının bir hissəsi olaraq təbii bir reaksiyadır. Bu hiss, uşaqların başqaları ilə müqayisə etməsi və ya sevdikləri insanların diqqətini paylaşmaq istəməməsi nəticəsində yaranır. Uşaqlarda qısqanclığın yaranma səbəbləri, əlamətləri və onunla necə başa çıxmaq barədə ətraflı məlumatları təqdim edirik:
Qısqanclığın Səbəbləri
1. Ailə Dinamikası
- Yeni Uşağın Doğulması: Ailəyə yeni bir uşaq gəlməsi, böyük uşaqlarda qısqanclıq hissini artıra bilər. Onlar, valideynlərin diqqətinin azaldığını hiss edə bilərlər.
- Valideynlərin Diqqəti: Valideynlərin bir uşağa daha çox diqqət ayırması, digər uşaqlarda qısqanclıq yarada bilər. Uşaqlar, valideynlərinin sevgisini paylaşmaq istəməzlər.
2. Sosial Mühit
- Dostlarla Müqayisə: Uşaqlar, dostları ilə müqayisə etdikdə özlərini daha az qiymətli hiss edə bilərlər, bu da qısqanclıq hissinə səbəb olur.
- Məktəb Mühiti: Məktəbdə populyarlıq mübarizəsi, uşaqlarda qısqanclığı artıran əsas faktorlardan biridir.
3. Emosional İnkişaf
- Duygusal Yetkinlik: Uşaqların duyğularını idarə etmə qabiliyyəti hələ tam inkişaf etmədiyi üçün qısqanclıq hissi ortaya çıxır. Bu, onların özlərini başqalarından az qiymətləndirmələrinə və ya diqqət çatışmazlığına səbəb ola bilər.
Qısqanclığın Əlamətləri
- Davranış Dəyişiklikləri: Uşaq daha aqressiv, narahat və ya içə dönük ola bilər. Bu dəyişikliklər, onun qısqanclıq hissini nümayiş etdirir.
- Reaksiya Verilməsi: Qısqanclıq hissi olan uşaqlar, sevdikləri insanlarla münasibətlərdə müsbət davranışlar göstərməyə bilərlər. Bu, onlarda narazılıq və qəzəbə səbəb ola bilər.
- Diqqət Çəkmək: Uşaq, valideynlərin və ya dostlarının diqqətini çəkmək üçün qeyri-adi davranışlar sərgiləyə bilər. Bəzən bu davranışlar, onların qısqanclıq hissini gizlətmək və ya diqqət çəkmək məqsədilə edilir.
Qısqanclıqla Baş Etmə Yolları
1. Açıq Ünsiyyət
- Duyğuları Danışmaq: Uşaqlara duyğularını ifadə etmələri üçün imkan vermək və onları dinləmək çox önəmlidir. Valideynlər, uşaqların qısqanclıq hisslərini anlamaq üçün onlarla açıq şəkildə danışmalıdır.
2. Bərabər Diqqət
- Hər Uşağa Eyni Diqqət: Ailədəki bütün uşaqlara bərabər diqqət ayırmaq, qısqanclığı azaltmağa kömək edə bilər. Uşaqların hər biri özəl hiss etməlidir və diqqətə layiq olduqlarını bilməlidirlər.
3. Müsbət Davranışları Təşviq Etmək
- Övgü: Uşaqların müsbət davranışlarını təşviq etmək, onların özlərinə inamını artırır. Onları hər müsbət hərəkət üçün təbrik etmək, qısqanclıq hissini azaldacaqdır.
4. Qardaşlıq Münasibətlərini Gücləndirmək
- Birlikdə Fəaliyyətlər: Uşaqları bir araya gətirəcək və onların arasında dostluq hisslərini gücləndirəcək fəaliyyətlər təşkil etmək faydalıdır. Bu, onların münasibətlərini daha sağlam edər.
5. Emosional Dəstək
- Duygusal Təlimat: Uşaqlara duyğularını idarə etməyə kömək edən strategiyalar öyrətmək çox vacibdir. Onlara necə hiss etdiklərini düzgün şəkildə ifadə etməyi öyrətmək, qısqanclıqla baş etmələrinə kömək edəcəkdir.
Uşaqlarda qısqanclıq, normal bir emosional vəziyyətdir və düzgün yanaşmalarla idarə edilə bilər. Valideynlərin bu vəziyyətlə necə başa çıxması, uşaqların emosional inkişafında mühüm rol oynayır. Qısqanclıqla mübarizə edərkən, uşaqların duygusal ehtiyaclarını anlamak və onlara sevgi və dəstək göstərmək önəmlidir.